NOMOΣ 4914/2022 για το νέο ΕΣΠΑ 2021-27

Δημοσιεύθηκε ο Νόμος 4914/2022 – ΦΕΚ 61/Α/21-3-2022 για το Εταιρικό Σύμφωνο Περιφερειακής Ενίσχυσης (ΕΣΠΑ) 2021-2027  με τίτλο «Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την Προγραμματική Περίοδο 2021-2027, σύσταση Ανώνυμης Εταιρείας «Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων Α.Ε.» και άλλες διατάξεις του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων».

Καθορίζεται το πλαίσιο διακυβέρνησης και θεσπίζονται οι κανόνες για την Προγραμματική Περίοδο 2021-2027 όσον αφορά στη διαχείριση, τον έλεγχο, τον συντονισμό και την υλοποίηση των αναπτυξιακών παρεμβάσεων που λαμβάνουν χρηματοδοτική στήριξη από τα ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
ii. συστήνεται Ανώνυμη Εταιρεία με την επωνυμία «Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων Α.Ε.»,
iii. ρυθμίζονται λοιπά θέματα αρμοδιότητας του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων.

Ειδικότερα:
Ορίζονται τα προγράμματα που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (Ε.Τ.Π.Α.), το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (Ε.Κ.Τ.+), το Ταμείο Συνοχής (Τ.Σ.), το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (Τ.Δ.Μ.), το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (Ε.Τ.Θ.Α.Υ.), το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (Τ.Α.Μ.Ε.), το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας (Τ.Ε.Α.), το Μέσο για τη Χρηματοδοτική Στήριξη της Διαχείρισης των Συνόρων και την Πολιτική των Θεωρήσεων (Μ.Δ.Σ.Θ.) και το Στρατηγικό Σχέδιο για την Κοινή Αγροτική Πολιτική (Σ.Σ.Κ.Α.Π.) που χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (Ε.Γ.Τ.Ε.) και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (Ε.Γ.Τ.Α.Α.).

Αναφέρονται τα Προγράμματα που περιλαμβάνονται στο Εταιρικό Σύμφωνο Περιφερειακής Ανάπτυξης (Ε.Σ.Π.Α.) και στα Ταμεία Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων (ΤΑ.Μ.Ε.Υ.) και τα οποία δύνανται να λαμβάνουν χρηματοδοτική στήριξη από τα οριζόμενα Ταμεία, για την προγραμματική περίοδο 2021-2027.

Καθορίζονται:
α. οι Αρμόδιες Αρχές για την i) διαχείριση και τον έλεγχο των Προγραμμάτων που περιλαμβάνονται στο Ε.Σ.Π.Α. και το ΤΑ.Μ.Ε.Υ. και ii) υλοποίηση του Σ.Σ. Κ.Α.Π.,  οι Διαχειριστικές Αρχές των i) Τομεακών και των Περιφερειακών Προγραμμάτων του Ε.Σ.Π.Α. 2021-2027 ii) των Προγραμμάτων του ΤΑ.Μ.Ε.Υ., καθώς και οι αρμοδιότητες αυτών.
Ρυθμίζονται ζητήματα σχετικά με τη διαχείριση και παρακολούθηση Προγραμμάτων στο πλαίσιο του Στόχου «Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία» (INTERREG) 2021-2027 (ασκούνται από την Ειδική Υπηρεσία INTERREG) 2021-2027, της οποίας οι δαπάνες λειτουργίας καλύπτονται από την τεχνική βοήθεια των Προγραμμάτων Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας 2014-2020 και των Προγραμμάτων INTERREG 2021-2027 .
β. Περιγράφονται οι αρμοδιότητες της οικείας Διαχειριστικής Αρχής.
γ. Περιλαμβάνονται ρυθμίσεις για τις Κοινές Γραμματείες των Προγραμμάτων INTERREG) 2021-2027 (ασκούνται από την Ειδική Υπηρεσία INTERREG 2021-2027, ιδίως σε θέματα συγκρότησης και στελέχωσης αυτών (χρηματοδοτούνται από πόρους της τεχνικής βοήθειας των αντίστοιχων Προγραμμάτων, καταβάλλεται μηνιαίο επίδομα εξωτερικού/μετανάστευσης στο προσωπικό των Κοινών Γραμματειών που προέρχεται από χώρες εκτός Ελλάδας και δεν είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας καθώς και εφάπαξ αποζημίωση μετεγκατάστασης, για την κάλυψη των σχετικών εξόδων, παρατείνονται από τη λήξη τους οι συμβάσεις ι.δ.ο.χ. των υπηρετούντων στις Κοινές Γραμματείες).

Αναφέρονται τα χρηματοδοτικά μέσα υλοποίησης:
i) πράξεων στο πλαίσιο των Προγραμμάτων Ε.Σ.Π.Α. και του Σ.Σ. Κ.Α.Π.,
ii) έργων και δράσεων που αξιοποιούν ανακυκλούμενους πόρους χρηματοδοτικών μέσων Προγραμμάτων του Ε.Σ.Π.Α. των Προγραμματικών Περιόδων 2007-2013 και 2014-2020,
iii) των ολοκληρωμένων χωρικών επενδύσεων (Ο.Χ.Ε. και Ο.Χ.Ε.-Β.Α.Α.- Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη),
iv) των στρατηγικών LEADER/Τ.Α.Π.ΤΟ.Κ.,
v) του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΧΜ ΕΟΧ), κ.λπ.

Όπως δήλωσε Ο Γενικός Γραμματέας του Εταιρικού Περιφερειακού Συμφώνου Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ), κ. Δημήτρης Σκάλκος με  τον νέο νόμο πρέπει να σημειωθεί πως προκύπτουν σημαντικές διαφοροποιήσεις και βελτιώσεις σε σχέση με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για το ΕΣΠΑ 2014-2020 (ν.4314/2014) όπως:

• Θέσπιση Συμβούλιου Παρακολούθησης και Συντονισμού ΕΣΠA με αποστολή το συντονισμό των Ταμείων και των συνεργειών και της συμπληρωματικότητάς τους. Αποτελείται από τους προέδρους των επιτροπών παρακολούθησης των Προγραμμάτων, Γενικούς ή Ειδικούς Γραμματείς αρμόδιων Υπουργείων, εκπροσώπους της Εθνικής Αρχής Συντονισμού, της Λογιστικής Αρχής, των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων, της ΕΝΠΕ, της ΚΕΔΕ, της ΜΟΔ ΑΕ, και αντιπροσωπευτικών μη κυβερνητικών οργανώσεων.

• Δημιουργία νέας Ειδικής Υπηρεσίας για τη διαχείριση του Προγράμματος «Τεχνική Βοήθεια και Υποστήριξη Δικαιούχων». Δέσμευση ποσού για τη χρηματοδότηση δράσεων υποστήριξης (capacity building).

• Αναδιάρθρωση Εθνικής Αρχής Συντονισμού: Συγχώνευση υπηρεσιών, δημιουργία νέων υπηρεσιών με στόχο την ενδυνάμωση του συντονισμού (ενισχυμένη υποστήριξη των Περιφερειών, των Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων, ενισχυμένη υποστήριξη των δικαιούχων).

• Διατήρηση των Επιτελικών Δομών στα Υπουργεία που υλοποιούν συγχρηματοδοτούμενα έργα, με περιορισμό σε μία δομή ανά Υπουργείο.

• Απλοποίηση της διαδικασίας εξειδίκευσης των προγραμμάτων, για την οποία δεν απαιτείται έγκριση από την Επιτροπή Παρακολούθησης του Προγράμματος, έμφαση στον προγραμματισμό των προσκλήσεων και στην έγκαιρη δημοσίευση αυτού.

• Πλήρως ψηφιοποιημένες διαδικασίες. Διαλειτουργικά πληροφοριακά συστήματα: Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα «ΟΠΣ», Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Δημοσίων Επενδύσεων «ΟΠΣ-ΠΔΕ» ή «e-pde», Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης Κρατικών Ενισχύσεων «ΟΠΣΚΕ», Πληροφοριακό Σύστημα Σώρευσης Κρατικών Ενισχύσεων Ήσσονος Σημασίας «ΠΣΣΚΕΗΣ».

• Χρηματοδοτικά μέσα: Δεν απαιτείται ΥΑ/ΚΥΑ για τη σύστασή τους.

• Πληρωμές στους Δικαιούχους: Δεν υπόκεινται σε αφαίρεση, ή παρακράτηση λόγω οφειλών προς το Δημόσιο και προς ασφαλιστικούς οργανισμούς ή κατάσχεση στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων και καταβάλλονται με προσκόμιση αποδεικτικών φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας. Για πράξεις < 10 χιλ. € οι πληρωμές στους δικαιούχους καταβάλλονται χωρίς προσκόμιση των ως άνω αποδεικτικών .

• Χρηματοδοτήσεις και πληρωμές από το ΠΔΕ: Οι Ειδικές Υπηρεσίες δύναται να ορίζονται, με απόφαση του Διατάκτη, διαχειριστές έργου/ υπόλογοι για τις πληρωμές του ΠΔΕ:

• Για πληρωμή ποσού προς δικαιούχο πληρωμής για παροχή αγαθών/υπηρεσιών ενεργειών τεχνικής βοήθειας και για πληρωμή δικαιούχων κρατικών ενισχύσεων (Άμεση Πληρωμή)

• Για μεταφορά ποσού έργου του ΠΔΕ προς δικαιούχο για την εκτέλεση/υλοποίηση συγκεκριμένου έργου (Έμμεση Πληρωμή).

• Νέα κανονιστική απαίτηση: Η Διαχειριστική Αρχή θα πρέπει κατά την επιλογή πράξεων να επαληθεύει ότι ο δικαιούχος διαθέτει τους απαραίτητους χρηματοδοτικούς πόρους και μηχανισμούς για να καλύψει τα έξοδα λειτουργίας και συντήρησης για πράξεις που περιλαμβάνουν επενδύσεις σε υποδομές ή παραγωγικές επενδύσεις, ώστε να διασφαλίσει την οικονομική τους βιωσιμότητα.

• Μείωση διοικητικών επαληθεύσεων: Όχι επί του συνόλου των δαπανών, αλλά ανάλογες με τους εκ των προτέρων εντοπισθέντες κινδύνους.

• Δυνατότητα διενέργειας επιτόπιων επαληθεύσεων από εξωτερικούς φορείς.